Na jednym końcu radosny idiota, na drugim straszny pesymista







— Czy złe myśli mogą przyciągnąć pecha?


— Złe myśli, czarnowidztwo, pesymistyczne podejście mogą być jedną z przyczyn naszej porażki. Nie ma w tym żadnej magii, czarów, tylko rzecz tkwi w motywacji. By wybrać się do kina, napisać referat czy zrobić kanapkę, trzeba mieć uaktywniony proces motywacji. To ona kieruje naszym działaniem. O sile motywacji decydują z kolei inne czynniki. Jak oceniamy prawdopodobieństwo, że nam się uda. Jak bardzo jesteśmy z kolei przeświadczeni, że się nie uda. Powinność uruchomi motywację, ale jeśli zakładamy porażkę, będzie na tyle słaba, że nie odniesiemy sukcesu po prostu dlatego, że będziemy zbyt mało się starać. 



— Jeśli więc powtarzamy, że się nam nie uda, to rzeczywiście się tak stanie?


— To tak, jakbyśmy sypali piasek w tryby jakiegoś urządzenia. Naprawdę sami przyczyniamy do tego, że się nie uda.




— Jak nauczyć pechowców przejścia na jasną stronę życia?


— Poleciłabym im książkę Martina Seligmana „Optymizmu można się nauczyć”. Bardzo pięknie pokazuje różnice w myśleniu optymisty i pesymisty. Podaję przykład. Kiedy optymista doświadcza porażki, to sobie zakłada, że czynniki, które się do niej przyczyniły, miały charakter wyjątkowy. Były krótkotrwałe i epizodyczne. Pojawiają się niczym przelatująca mucha, która zaraz zniknie. Przeleciała mi przed nosem i mnie zdekoncentrowała. Pesymista, kiedy zazna niepowodzenia, przypisuje przyczynę swoim cechom. A one już nie są tak ulotne i krótkotrwałe, prawda? Wychodzi na to, że w przypadku pesymisty i jutro, i za dwa dni, będę tej klapy doznawać. Optymista zakłada, że były to przyczyny zewnętrzne, nie ja? No bo kiedy ta mucha się pojawi? Nie teraz, prawda? To nie oznacza jednak, że w każdej sytuacji popieram szalony amerykański optymizm. Sądzę, że czasem idiota nie dostrzega ryzyka. Realista z kolei też powinien je dostrzec, zanalizować i uwzględnić, że wcześniej podejmie działania zaradcze.



— Czy jesteśmy w stanie zmienić swoje pesymistyczne podejście do życia?


— Nie można go zmienić na niczym nieuzasadniony hurraoptymizm, natomiast na optymizm realistyczny. Czyli bazujący na przeświadczeniu, że w większości to, czy nam się czy też nie, zależy od naszego zaangażowania, wysiłku. Takie przekonanie motywuje nas do tego, byśmy się bardziej starali. I to podejście się z pewnością opłaci.




— Czy nie jest jednak tak czasem, że nie wierzymy w sukces? A w tej wierze przeszkadzają nam np. nasze kompleksy?


— Nie, tak nie jest. Są ludzie, którzy swoją osobą reprezentują stosunkowo niewiele, obiektywnie rzecz biorąc, a mają wspaniałe samopoczucie. Są przeświadczeni, że są wspaniałymi osobami. Są też tacy, którzy za niepowodzenia winią własną nieudolność. Jesteśmy bardzo różni. A z takim podejściem się nie rodzimy. Na to, jak odbieramy świat, mają wpływ ważne dla nas osoby, znaczące. Podpowiadają nam sposoby interpretacji tego, co się dzieje w naszym życiu, w dzieciństwie. Narzucają nam odbiór porażek. Dlaczego wieża z klocków się rozpadła? Dlatego, że trudno ją zbudować czy dlatego, że źle umieściłem klocek? Niestety wielu rodziców chcąc pobudzać osiągnięcia dziecka, wytyka im błędy, niedoskonałości. W dobrej wierze. A to jest prosta droga do zarażenia czarnowidztwem i pesymizmem. Są dwie skrajne postawy. Na jednym końcu jest radosny idiota, na drugim krańcu straszny pesymista. Bez wątpienia w życiu jest nam o wiele łatwiej, jeśli znajdziemy się bliżej środka, w zasięgu tego optymizmu. A najprościej uczyć się tych pozytywnych sposobów interpretowania świata. Znacznie trudniej jest, kiedy znając tylko czarnowidztwa, latami walczyć by zastąpić je optymizmem. Trzeba dostrzegać swój wkład w sukcesy. Widzieć niezależne od nas przyczyny niepowodzeń. Trzeba też uświadomić sobie, czy przyczyny porażek dostrzegamy jako stałe czy jako chwilowe. Optymizmowi sprzyja przekonanie, że są one tylko chwilowe.