Budżet obywatelski, czyli mieszkańcy decydują, na co wydać pieniądze

W Olsztynie o budżecie obywatelskim mówiło się od lat. W maju 2012 roku władze miasta zadecydowały, że o części wydatkowanych pieniędzy będą decydowali olsztyniacy.
— Wszyscy uczymy się obywatelskości i zarządzania budżetem miasta. Jestem przekonany, że budżet obywatelski to dobry sposób na aktywizowanie mieszkańców Olsztyna — przekonuje prezydent Piotr Grzymowicz.

Budżet obywatelski prowadzony jest w partnerstwie ze Związkiem Stowarzyszeń Razem w Olsztynie oraz SWAO Zatorze przy okazji akcji „Masz głos, masz wybór”, którą prowadzi Fundacja Batorego. Na OBO miasto przeznaczyło w 2013 roku dokładnie 2,150 mln zł, z czego na zadania ogólnomiejskie 1 mln zł oraz po 50 tys. zł na realizację projektów na 23 osiedlach.

Masz 16 lat? Masz głos!

Od 17 czerwca do 15 września 2013 roku odbywały się konsultacje społeczne w formie spotkań z mieszkańcami. Olsztyniacy wyrażali swoje opinie na temat budżetu obywatelskiego oraz zgłaszali propozycje projektów (na piśmie oraz drogą elektroniczną, w tym poprzez platformę e-puap). W konsultacjach mogli wziąć udział wszyscy mieszkańcy, którzy ukończyli 16 lat oraz organizacje pozarządowe posiadające siedzibę w Olsztynie. Od 1 lipca do 5 września odbyło się 47 spotkań w siedzibach rad osiedli.

Inicjatorzy OBO przeprowadzili także akcję edukacyjno-promocyjną.
— Obejmowała ona m.in. rozdawanie ulotek informacyjnych, zawierających 4 kroki realizacji budżetu obywatelskiego, rozwieszanie plakatów z terminami spotkań oraz spoty reklamowe w lokalnych mediach — mówi Monika Michniewicz, pełnomocnik prezydenta ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi. W portalach konsultacje.olsztyn.eu oraz decydujemy.olsztyn.eu zamieszczano też informacje o OBO.

Związek Stowarzyszeń Razem w Olsztynie przygotował konspekt szkolenia oraz przeszkolił moderatorów odpowiedzialnych za prowadzenie spotkań z mieszkańcami. Plan zakładał od 2 do 3 spotkań na każdym osiedlu. Pierwsze było spotkaniem informacyjnym, na którym zapoznawano mieszkańców m.in. z ideą budżetu partycypacyjnego oraz harmonogramem i zasadami składania oraz wyboru projektów do OBO. Pozostałe spotkania były dyskusjami nad złożonymi projektami, odbywało się też głosowanie. Korzystano przy tym z pomocy ośmiu moderatorów. Czworo pracowało jako wolontariusze, a czworo otrzymało wynagrodzenie uzależnione od liczby przeprowadzonych spotkań.

— Środki przeznaczono na koszty, jakie pokryli moderatorzy podczas spotkań. Chodzi przede wszystkim o dojazdy na spotkania, uczestniczenie w nich oraz rozmowy telefoniczne — precyzuje Monika Falej, dyrektorka Związku Stowarzyszeń Razem w Olsztynie.

Tłumne głosowanie

Olsztyniacy zgłosili łącznie 160 projektów, z czego 38 to były projekty ogólnomiejskie i 142 osiedlowe. Wszystkie zostały zaopiniowane podczas posiedzeń przez zespół koordynujący, w skład którego weszli przedstawiciele prezydenta, rad osiedli, organizacji pozarządowych oraz radni. Ostatecznie do głosowania dopuszczono 82 projekty osiedlowe i 18 projektów ogólnomiejskich.
2-13 września odbyło się głosowanie. Mieszkańcy złożyli 10 519 kart do głosowania, w tym 5 001 na projekty osiedlowe oraz 5 518 na projekty ogólnomiejskie. Kart nieważnych było 288.

— Każdy mieszkaniec miał do rozdysponowania 5 punktów na projekty ogólnomiejskie i 5 na projekty osiedlowe, więc liczba kart do głosowania była mniejsza niż liczba oddanych głosów na projekty. A tych oddano łącznie 11 426, na projekty osiedlowe 5 370, na ogólnomiejskie — 6 056 głosów — wyjaśnia Monika Michiewicz.

Jakubowo odzyska blask

W kategorii projektów ogólnomiejskich zwyciężył pomysł zgłoszony przez Zdzisławę Łukaszewską ze stowarzyszenia Nasze Jakubowo: „Rewitalizacja zabytkowego Parku Miejskiego w Jakubowie”. Głosowało na niego 1338 mieszkańców, koszt: 500 tys. zł (pozostałe 500 tys. zł podzielono między olsztyńskie osiedla). W głosowaniu na projekty osiedlowe olsztyniacy wybrali do realizacji m.in. budowę ścieżek rowerowych, budowę parku fitness i modernizacje placu zabaw.

W połowie stycznia Fundacja Batorego ogłosiła listę 13 nominacji do Nagrody SuperSamorząd 2013. Wśród nominowanych znalazł się Olsztyn, który otrzymał nominację za realizację budżetu obywatelskiego.
— To wyróżnienie motywuje nas do dalszego rozwoju, ponieważ takie działania zarówno włączają aktywnie olsztynian, jak również mają wpływ na rozwój miasta — stwierdza Piotr Grzymowicz. I dodaje: — Po tych dobrych i pouczających doświadczeniach chcemy przeprowadzić druga edycję budżetu i te prace zacząć już wiosną.
MP